حفاظت از حیوانات در برابر گرما

مبحث حفاظت از حیوانات در برابر گرما می تواند برای کسانی که به دنبال راه اندازی سالن های پرورش جوجه و مرغداری یا دام هستند بسیار مهم باشد.

برای یک مرغداری، میزان رطوبت نسبی هوا و هم چنین درجه حرارت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

شرایط زیست پرندگان باید به صورت کامل مورد توجه قرار گیرد چرا که در غیر این صورت با تلف شدن آن ها و خسارات ناشی از آن روبرو خواهیم بود.

سیستم های خنک کننده در سالن مرغداری

در واقع بازدهی و ضریب تبدیل یک مرغداری ارتباط مستقیم با کنترل درجه حرارت دارد.

با توجه به اینکه کشورمان ایران به طور میانگین از سه اقلیم جغرافیایی زیر تشکیل شده است:

سردسیر با میانگین درجه حرارت 0 الی 20 درجه سانتی گراد در طول نیم سال
معتدل با میانگین درجه حرارت 10 الی 20 درجه سانتی گراد در طول نیم سال
و گرمسیر با میانگین درجه حرارت 25 الی 45 درجه سانتی گراد در طول نیم سال

می توان در مورد نحوه کنترل و تنظیم درجه حرارت در مناطق مختلف بحث نمود.

با توجه به درجه حرارت آماری به دست آمده ار اقلیم های معتدل، می توان استنباط کرد که در این مناطق نگهداری یک مرغداری می تواند به نسبت ساده و مطمئن تر باشد.

به همین علت است که بیشترین تعداد مرغداری های کشور در این گونه مناطق متمرکز شده اند.

مناطق سردسیر نیز می توانند در دوره گرم سال بدون مشکل و در نیم سال سرد سال (نیم سال پائیز و زمستان) با استفاده از سیستم های گرمایشی به کار خود ادامه دهند.

اما با توجه به تاثیر شدید گرما روی ماکیان، نگهداری مرغداری در فصول گرم آن هم در مناطق گرمسیری کشور امری بسیار دشوار است.

اغلب برای جلوگیری از خسارات ناشی از تلفات پرندگان در اثر گرما، مرغداری های این مناطق در فصول گرم سال بسته هستند.

اما برای مقابله با این شدت حرارت، در شرایطی که بخش اعظمی از کشور را مناطق گرمسیری تشکیل داده اند چه می توان کرد؟

در یک سالن مرغداری دو عامل می تواند سبب افزایش درجه حرارت گردد:

عامل اول درجه حرارت منطقه مورد نظر است که از طریق دیوارها و سقف مرغداری و بر اساس ضریب هدایت گرمایی آن ها وارد محیط مرغداری می گردد.

عامل دوم نیز خود مرغ ها هستند که بر اساس تعداد، نحوه تغذیه و نگهداری و سایر فاکتورهای مربوطه تولید گرما می نمایند.

برای مقابله با این گرما راه کارهای مختلفی وجود دارد که می تواند بر اساس نیاز منطقه، ماکزیمم درجه حرارت، سقف هزینه در نظر گرفته شده و امکانات موجود مورد بهره برداری قرار گیرد.

ماکزیمم درجه حرارت لازم برای رشد و تولید مثل مرغ ها در یک مرغداری معادل 20 الی 25 درجه سانتی گراد است.

در صورت افزایش دمای مرغداری از این رنج، شاهد کاهش ضریب تبدیل سیستم، تلفات و خسارات ناشی از آن خواهیم بود.

برای نیل به این هدف اغلب از سیستم های خنک کننده تبخیری استفاده می گردد.

سیستم های خنک کننده تبخیری

مکانیسم تبخیر می تواند درجه حرارت محیط را تا حد قابل توجهی بکاهد. طی این فرایند، رطوبت ایجاد شده در بستر تبخیری یا واسط تبخیری با دریافت انرژی از هوای گرم موجود در محیط تبخیر می شود. با عنایت به اینکه آنتالپی تبخیر آب (Water Evaporation Enthalpy) عدد قابل ملاحظه ای است،

می توان از لحاظ فیزیکی بزرگی گرمای دریافت شده از جریان هوا و کاهش درجه حرارت آن را استنباط نمود.

این تبخیر می تواند از طریق صرف واسط تبخیری نصب شده در سیستم مرغداری یا به وسیله عملکرد کولرهای تبخیری صورت پذیرد که در ادامه به صورت مفصل شرح داده خواهد شد.

این مکانیسم در عین ساده بودن و علیرغم اینکه قرن هاست مورد استفاده بشر بوده است، می تواند بهترین گزینه برای خنک سازی مرغداری ها باشد.

البته در مورد تاثیر سیستم های تبریدی تبخیری، علاوه بر فاکتور خنک سازی لازم است تولید و افزایش رطوبت نسبی محیط را نیز مد نظر قرار داد.

چرا که رطوبت نیز یکی از نیازهای مرغداری به ویژه در دو هفته اول جوجه کشی است.

شاید جالب باشد که رطوبت نسبی مرغداری ها در برخی از شرایط حتی تا 80-70 درصد نیز افزایش پیدا می کند تا جوجه ها بتوانند بدون تلفات به دنیا آمده و رشد کنند.

هرچند توان تولید رطوبت سیستم های خنک کننده تبخیری تا این میزان نیست و برای ارتقای رطوبت تا این رقم نیاز به مه پاشی و سایر روش های افزایش رطوبت است، اما از تاثیر مثبت کولرهای تبخیری مرغداری نیز نباید غافل گشت.